Νέες Τηλεμαχίες

ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ, ο σύγχρονος  γιος του Οδυσσέα. Ο νηφάλια οργισμένος μαχητής που μάχεται από μακριά ΤΗΛΟΘΕΝ

90  και μία απαντήσεις για το διαδίκτυο στους νέους  Τηλέμαχους

Ο,τι πιθανό ή απίθανο μπορεί να ρωτήσει κάποιος για τη δομή, τη χρήση, την ορολογία και την ιστορία του. Πότε δημιουργήθηκε, ποιος το διοικεί, ποιοι το πληρώνουν, πόσοι είναι οι χρήστες, ποιες χώρες είναι συνδεδεμένες, πόσο στοιχίζει η σύνδεση.

1. Τι είναι το Διαδίκτυο; Το Internet είναι απλώς ένα μέρος, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα για να διασυνδεθούν μεταξύ τους όλα τα δίκτυα του πλανήτη! Κάθε πανεπιστήμιο έχει ένα τοπικό, ιδιωτικό δίκτυο, όπως επίσης και κάθε εταιρεία, οργανισμός κλπ. Το Internet παρέχει τις διαδικασίες και τη δυνατότητα να διασυνδεθούν τα δίκτυα αυτά, επιτρέποντας στους χρήστες τους να έχουν πρόσβαση, πέρα από αυτή που τους παρέχει το τοπικό δίκτυο του οργανισμού τους. Συνεπώς, το Internet δεν προσθέτει περιεχόμενο στα ήδη υπάρχοντα δίκτυα, αλλά έναν τρόπο να γίνουν αυτά προσβάσιμα και από άλλα σημεία του πλανήτη.

2. Πότε δημιουργήθηκε; Ο πρόγονος του Internet, το ARPANET, δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1960 από το Advanced Research Projects Agency (ARPA) των ΗΠΑ με στόχο τη διασύνδεση των υπολογιστικών δικτύων. Στα τέλη του 1970 υιοθετήθηκε από το Πεντάγωνο των ΗΠΑ και οι πρώτοι υπολογιστές συνδέθηκαν το 1980, ενώ το 1983 τυποποιήθηκε και επισημοποιήθηκε η λειτουργία του δικτύου.

3. Γιατί δημιουργήθηκε; Αρχικός στόχος του ARPA ήταν η διασύνδεση των υπολογιστικών δικτύων, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα χρήσης υπολογιστών σε ευρύτερες περιοχές. Σκοπός των αμερικανών στρατιωτικών ήταν η κατασκευή ενός δικτύου, το οποίο δεν θα κατέρρεε σε περίπτωση καταστροφής μερικών κόμβων του, κάτι που επιτυγχάνεται από τη σημερινή χρήση του Internet. Σήμερα, το δίκτυο καλύπτει οποιοδήποτε θέμα, διατηρώντας τα χαρακτηριστικά σταθερότητας που τέθηκαν στην αρχή.

4. Ποιος το διοικεί; Κανένας (φαινομενικά)! Το Internet απλώς διασυνδέει τα δίκτυα, οπότε στην πράξη υπεύθυνος για τη χρήση του Internet είναι ο διαχειριστής κάθε επιμέρους δικτύου. Υπάρχει μια κεντρική επιτροπή, το Network Information Center (NIC), η οποία διανέμει τις διευθύνσεις, αλλά ο ρόλος της δεν είναι διοικητικός. Η επιτροπή απλώς διευκολύνει τη διαχείριση πρακτικών θεμάτων.

5. Ποιος το προσφέρει; Ολα τα δίκτυα που είναι διασυνδεμένα σε αυτό, καθένα για τους χρήστες του!

6. Ποιος το πληρώνει; Λίγο- πολύ όλοι μας και από λίγο! Προκειμένου να συνδεθεί, ένα δίκτυο πληρώνει τη γραμμή που το ενώνει με κάποιον κόμβο του δικτύου. Οι χρήστες του δικτύου αυτού ­ και κατ’ επέκταση του Internet ­ πληρώνουν στο δίκτυο (ή επιχορηγούνται, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των πανεπιστημίων), οπότε με τον τρόπο αυτόν καλύπτονται τα έξοδα για όλη τη διασύνδεση στο δίκτυο.

7. Τελικά πίσω από αυτά είναι οι ΗΠΑ και οι στρατιωτικές υπηρεσίες; Από εκεί ξεκίνησαν όλα. Αλλά το Internet έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις, ώστε σε καμία περίπτωση δεν μπορεί (πιθανόν) να χαρακτηριστεί ότι είναι στρατιωτικό ή ότι διοικείται από τις ΗΠΑ (αν και εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των υπολογιστών).

8. Γιατί γράφεται με κεφαλαίο «Ι»; Επειδή είναι το ευρύτερο πλανητικό Διαδίκτυο που έχει υπάρξει ποτέ στη Γη, το γράφουμε με κεφαλαίο για να το διαχωρίσουμε από τα άλλα, μικρότερης κλίμακας διαδίκτυα.

9. Εχει άλλες ονομασίες; Στα αγγλικά, εκτός του όρου «Internet», συναντάται με τον όρο «Net». Στα ελληνικά το αναφέρουμε «Δίκτυο» ή «Διαδίκτυο».

10. Πόσοι υπολογιστές είναι συνδεδεμένοι; Τελευταίες μελέτες ανεβάζουν τον αριθμό αυτόν σε περίπου 20 εκατομμύρια (Ιούλιος 1997).

11. Πόσοι χρήστες υπάρχουν; Επειδή υπάρχει ασυμφωνία έρευνας, είναι δύσκολο να δοθεί απάντηση στην ερώτηση. Ενας αριθμός που ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα κατά προσέγγιση είναι κοντά στα 100 εκατ. χρήστες.

12. Στην Ελλάδα; Τον Ιανουάριο του 1997 ήταν περίπου 10.000 υπολογιστές, ενώ οι χρήστες πρέπει να υπερβαίνουν τις 40.000 (χωρίς να έχουμε συγκεκριμένη μελέτη για αυτό).

Παλαιές Οδύσσειες

Η Οδύσσεια ενός βιβλίου  στον χρόνο

 Παλιό αναγνωστικό Γ΄ δημοτικού

Οδύσσεια

Γιάννης  Δ Λύρας

Ο Κόσμος του Οδυσσέα

Ο Οδυσσέας ξυπνά  στην Ιθάκη

Γιατί ο Πλάτων και ο Όμηρος και ο Αισχύλος σ ̓ αυτή τους τη θεώρηση, και δεν υπάρχει άλλη να τους κοιτάξεις αν δε γελάς και αν δε γελιέσαι, σου ζητούν πράγματα αληθινά και πολύ τίμια. Σου ζητούν να κηρύξεις τη ζωή σου σε συναγερμό επ ̓ άπειρον.

Αξιώνουν να κοντοπερπατείς ολοζωής στις πλαγιές του Βεζούβιου. Και θέλουν μέρα νύχτα να σφυρίζει στ ̓ αυτιά σου εκείνο το ξιφήρες «φύλακες γρηγορείτε!» Καθώς στέκεις φρουρός στη μεγάλη πύλη της πόλης. Ή στη μικρή.
Η κατανόηση των κλασικών κειμένων αξιώνει μια ολόκληρη ζωή με άκρα ευαισθησία, και βούληση, και ανθρωπιά. Και πάλι ναι, και πάλι όχι, και πάλι να μη φτάνει.   ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ  "ΕΛΛΗΝΙΚΑ"

Ο ΕΞΥΠΝΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΪΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΡΟΥ

Την εικόνα του ακέραιου ανθρώπου την ιστόρησε μια για πάντα ο Όμηρος με το μύθο του Οδυσσέα. Του κλέφτη από μια σκοπιά. Του πανούργου, του απαρνητή των γυναικών και του γόη των τεράτων.

Εάν ο Οδυσσέας μας φαίνεται τέτοιος, υπάρχει ωστόσο και μια ηθική πλατύτερη από τη χριστιανική. Μια ηθική που το ιστορικό της ξετύλιγμα την κατάντησε στο σημείο, ώστε η ανεπάρκεια της γνώσης και η αδυναμία της βούλησής μας να την έχουν παροπλίσει. Εννοώ την ελληνική ηθική της ακμής, που συμβατικά τελειώνει όταν ο Πυθαγόρας ο Ρηγίνος ετελείωνε στους Δελφούς τον Ηνίοχο, το 476 π.Χ.

Έχω τη γνώμη πως μπροστά στην ελληνική αρετή οι άνθρωποι πισωπατούν, από τη στιγμή που αρχίζουν να την κατανοούν σε βάθος. Κι αυτό, γιατί δεν υποφέρει ο άνθρωπος τη διαμαντένια σκληρότητα της φύσης. Το τρομερό του ωραίου, που λένε οι ποιητές.

Πράγματι, ο πολυμήχανος Οδυσσέας είναι ο αμαρτωλός και ο άπιστος. Ας αναλογιστούμε πώς τον κολάζει ο Δάντης. Αλλά πόση λάμψη αφήνει πίσω του, πόσο μεράκι στέρησης και πλούτο μνήμης, κάθε φορά που φεύγοντας αποχαιρετά ανθρώπους που τους βρήκε μετρημένους και δίκαιους. Ή εάν δεν τους βρήκε, τους ανάγκασε να γίνουν τέτοιοι. Τουλάχιστον μαζί του.

Ο Οδυσσέας δεν είναι ούτε της νύχτας ο φυγόδικος, ούτε ο ληστής της μέρας. Είναι ο έξυπνος με την αρχαϊκή σημασία της λέξης.

Ανήκει, δηλαδή, σε κείνη τη φυλή των ανθρώπων, που μιας και βρέθηκαν έξω από τον παράδεισο με το απαγορευμένο δέντρο, μιας και βρέθηκαν έξω από το σύμπαν του ζώου θα λέγαμε με πνεύμα ελληνικής θεολογίας, δεν άφησαν τον εαυτό τους να ξαναπέσει στο ζώο. Να ξανακοιμηθεί.

Λέγοντας πως ο Οδυσσέας είναι ο έξυπνος, εννοώ αυτήν ακριβώς την αγρύπνια. Την εξυπνάδα, που είναι η κατάσταση έξω από τον ύπνο.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, "Ο Νηφομανής", σελ. 13

Αν το πρώτο απόσπασμα μας μίλησε για τον ίδιο τον Οδυσσέα ως εικόνα του κάθε ακέραιου ανθρώπου, που έχει ελληνική αρετή και εξυπνάδα, το επόμενο θα μας δείξει πως και η Οδύσσεια δεν αφορά το ταξίδι του Πολυμήχανου και μόνο αλλά πολλά ακόμη ταξίδια:

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗ:

"Βασιλείς φιλόσοφοι"

Εάν ευρύνει κανείς την ιστορική του όραση με το φάσμα μιας μυθικής προοπτικής, ημπορεί να διατάξει την ιστορία της Ρώμης δίπλα στην περιπέτεια της Οδύσσειας. Η περίοδος από το τέλος του Δομιτιανού ως την αρχή του Κόμμοδου (96 – 180 μ.) αντιστοιχεί στην ανάπαυλα του Οδυσσέα από την τρικυμία μετά το νησί του Ήλιου ως την ανάπαυλα μετά το νησί της Καλυψώς.

(Τα πριν το νησί του Ήλιου, οι Λαιστρυγόνες δηλαδή, οι Κίκονες, η Χάρυβδη και οι Λωτοφάγοι, είναι η περιπέτεια και το αυτοθέαμα της Ρώμης μπροστά στους θρόνους του Καλιγούλα, του Νέρωνα, του Κλαύδιου και του ύστερου Τιβέριου).

Στην πρώτη τρικυμία ο Δίας σκυλοπνίγει όλους τους συντρόφους του Οδυσσέα. Στη δεύτερη τρικυμία ο θυμωμένος Ποσειδώνας τσακίζει τον ήρωα επάνω στα θαλάσσια ξύλα του, ωσότου να τον ξεβράσουν τα ρέματα στο νησί της Ναυσικάς.

Ανάμεσα στις δύο θεομηνίες ο θαλασσινός πεζοδρόμος, ο Οδυσσέας, έζησε ένα ταξίδι μακριάς μέρας μέσα στη νύχτα. Κοντά οχτώ χρόνους λικνίζοταν στην αγκαλιά της ηδονής και του ύπνου, που του χάριζαν η Καλυψώ και οι νύφες της στις θαλασσινές σπηλιές της Ωγυγίας με τα βαθυκύανα δέντρα.

Αυτοί οι οχτώ χρόνοι της Οδύσσειας είναι οι ογδόντα χρόνοι της δυναστείας των Αντωνίνων, 96 – 180 μ., που γεμίζουν με ειρήνη τον καιρό από την άθλια σφαγή του Δομιτιανού ως την κατάπτυστη ανάρρηση του Κόμμοδου. Οι τυραννίες του Δομιτιανού και του Κόμμοδου είναι δύο κλύδωνες της Ρώμης σκοτεινοί, όσο σκοτεινές ήσαν και οι δύο τρικυμίες της Οδύσσειας, που δείξανε στον ήρωα και στο τσούρμο του το βυθό του πόντου.»

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, «Πολυχρόνιο», σελ. 119

Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ: 

Ναοί της Αθηνάς και οι δύο! 

Το κλασικό πνεύμα άρχισε με τον Όμηρο. Στον Οδυσσέα ενσαρκώνεται ο αιώνιος άνθρωπος, που συντόνισε την πράξη του με τον αιώνιο ρυθμό. Η ζωή του Οδυσσέα είναι η ανθρώπινη κίνηση απάνου στην ασύλληπτη εφαπτομένη της ύλης και της μορφής. Μέσα στη χειροποίητη σχεδία του έχουν αποθέσει τις συνταγές και τα φάρμακα, τα εργαλεία, τα όπλα και τα σκεύη τους όλες οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες και οι τέχνες.

Ο Οδυσσέας είναι ο άνθρωπος, που όλα τα γνώρισε και όλα τα δοκίμασε. Και τη δύναμη της μουσικής την ενίκησε σαν τον Απόλλωνα και στον ασφοδελό λειμώνα κατέβηκε σαν το νεκρό Διόνυσο, και με τη θεά κοιμήθηκε νύχτες και νύχτες, και την αθανασία που τούταξαν την κλώτσησε κλαίγοντας.

Κάθε φορά που νίκαγε κι ένα καινούργιο τέρας, επιβεβαίωνε τη διαίσθησή του ότι τραβάει σωστά τον ανθρώπινο δρόμο, ότι έσωσε πάλι να μη γκρεμισθεί από τη νοητή γραμμή της ακμής όπως οι σύντροφοί του, που ένας - ένας γλιστρώντας στη γοητεία της απόκλισης ξεπέφτανε από άνθρωποι σε βοσκήματα.

Η επιστροφή στην Ιθάκη ήταν αξεδιάλυτα δεμένη με την ανάγκη να μείνει άνθρωπος. Και για να μείνει άνθρωπος, έπρεπε να ξεφύγει από όλα τα φίλτρα της Κίρκης, τα καλέσματα δηλαδή προς το ζώο, που κάθε φορά πηδούσαν μπροστά του με αλλαγμένη όψη.

Το βαθύτερο νόημα του νόστου δεν βρίσκεται στο ότι ο ήρωας ποθεί να εύρει την Ιθάκη, αλλά στο ότι λαχταράει να μη χάσει τον εαυτό του.

Το φθάσιμο στην Ιθάκη σημαίνει ότι έμεινε ως το τέλος άνθρωπος. Τίποτ' άλλο δεν είχε κι ούτε χρειαζόταν να κάμει. Γι' αυτό και η εκδοχή, ότι άφησε πάλι βαρυεστημένος το νησί και ξαναρίχθηκε στις θάλασσες, σε καμία περίπτωση δεν ημπορεί να έχει κλασσική προέλευση.

Ο γυρισμός του Οδυσσέα φανερώνει ότι το κλασσικό πνεύμα στην τελική του μαρτυρία καταφάσκει τη ζωή. Ο άνθρωπος δικαιώνεται σίγουρα, αβίαστα και απλά. Πράγμα που δεν συμβαίνει με το ευρωπαϊκό πνεύμα, όπως ημπορεί να δείξει μια σπουδή του Faust, που αποτελεί το αντίστοιχο του Οδυσσέα μέσα στο ευρωπαϊκό πνεύμα.

Το κλασσικό πνεύμα ετελείωσε με τον Παρθενώνα, το ναό της Αθηνάς. Η Αθηνά για τους έλληνες ήταν η προστάτιδα της σοφίας αλλά και η υπέρμαχος του Οδυσσέα. Εν όσω ζούσε μέσα στην ψυχή του ανθρώπου, δαιμόνια, αεικίνητη, φροντιστική, οδηγήτρια και πολύτροπη, είχε για ναό της τον ίδιο τον Οδυσσέα.

Όταν όμως στην περίκλεια εποχή ο κλασσικός άνθρωπος ξέφυγε με μια ενθουσιασμένη ιαχή κατρακύλας από τη γραμμή της ακμής, ο Οδυσσέας πέθανε. Εκαταβούλιαξε μέσα στο ανώνυμο σμάρι των συντρόφων. Εκείνη την ώρα ήταν φυσικό η ψυχή της Αθηνάς, που ζούσε μέσα του, η σ ο φ ί α του κλασσικού πνεύματος, να ζητήσει το ναό που θα σκέπαζε το σεπτό σκήνωμά της. Ήταν λοιπόν ανάγκη αδήριτη, αίτημα γεωμετρικό, το ναό να τον χτίσει ο Περικλής, κι ο ναός να γίνει το ωραιότερο μνημείο του κλασσικού κόσμου. Σύμβολο ατελεύτητου θανάτου, αφού αιώνια ήταν και η ζωή που σκέπασε.

Στα δύο αετώματα του Παρθενώνα οι συνιστώσες του διονυσιακού και του απολλώνειου ανερχόμενες ήρεμα απολήγουν σε μίαν ακμή. Εάν συλ-λογισθεί κανείς τη δυναμική ένταση, που κρύβει αυτό το μορφικό σχήμα, τότε το αέτωμα μεταβάλλεται αυτόματα σ' ένα τανυσμένο τόξο, όμοιο με το τόξο του Ηράκλειτου, το οποίο ο εφέσιος σοφός διασκέδαζε να το ονομάζει άλλοτε ζωή (βίος), και άλλοτε θάνατο (βιός). Ποιος ξέρει, αν αυτό το τόξο η θεωρία του Ηράκλειτου δεν το δανείσθηκε από την πράξη του Ηρακλή!

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Χάσμα Σεισμού, σελ. 142

ΣΤΡΑΤΗΓΗΜΑΤΑ

Και την Ελλάδα μέσα στη λαίλαπα του χρόνου γνωρίζουμε πως την έσωσαν τα στρατηγήματα. Οδυσσέας και δούρειος ίππος στην Τροία. Κολοκοτρώνης και Δερβενάκι στη μεγάλη Επανάσταση. Θεμιστοκλής και Ξέρξου απάτη στη Σαλαμίνα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Γκέμμα, σελ. 150

Ο ΚΑΝΕΝΑΣ ΚΑΙ Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ

Όταν ρωτιέται ο Οδυσσέας στην Κυκλώπεια από τον Πολύφημο, ποιο είναι το όνομά του, απαντάει: Ούτις. [...]Το Ούτις τονίζει την αφόρμηση του ανθρώπου από το Μηδέν.

Όταν όμως ο άνθρωπος νικήσει τον Πολύφημο, όταν εξ-ουθενώσει την απειλή και μηδενίσει το Μηδέν, τότε υψώνεται στο Είναι, παύει να είναι ο Ούτις και γίνεται ο επώνυμος και ο ενώνυμος, ο ορισμένος άνθρωπος, ο Οδυσσέας:

φάσθαι Οδυσσήα πτολιπόρθιον εξαλαώσαι.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Έξυπνον Ενύπνιον, σελ. 175

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ

Παίζει και πάλι το παιχνίδι του Οδυσσέα. Προκειμένου να ξεφύγεις ένα στοιχειό σαν τον Πολύφημο, δεν ωφελούν τα μπράτσα σου. Κόφτα καλύτερα και βάλτα μαζί με τα δαυλιά στο τζάκι. Θυμήσου όμως το δαυλί που θα του βγάλεις το μάτι, και το φλασκί με το κρασί που θα τον μεθύσεις. Ή μπροστά στον κίνδυνο να σε κομματιάσουνε οι Σειρήνες, άσε το κερί και δέσου με τα σκοινιά στο κατάρτι. 

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ, Ο Νηφομανής, σελ. 18

ΣΑΝ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ

"Μόνο τ' αυτιά άφησα ασφάλιστα - σαν τον Οδυσσέα -, για να φτάσει ως τη σπηλιά μου ο γιορτερός θόρυβος από το μακρυνό βάθος της πολιτείας." 

Από επιστολή που έγραψε ο Λιαντίνης κάποια Χριστούγεννα στην ξενιτιά (25-12-70) - έχει δημοσιευτεί από το δημοσιογράφο Δ. Αλικάκο στο βιβλίο "Λιαντίνης, Έζησα έρημος και ισχυρός"